Wjazd koleją gondolową przechodzi powoli do tradycji SWA. Zatem wjechaliśmy kolejny raz aby ze Stogu Izerskiego ruszyć do Orla.
Fot.1.Widok z kolejki. Fot.2. Marsz do Orla.
Młodzież od stacji Kolei Gondolowej miała do przejścia 15 kilometrów. Po dotarciu do Stacji Turystycznej „Orle” i zakwaterowaniu rozpoczęły się zajęcia. Zgodnie z programem Warsztaty zainaugurował wykład dra Sylwestra Kołomańskiego na temat projektu „Astro Izery”, którego elementem są również Szkolne Warsztaty Astronomiczne. Następny wykład dotyczył astrofotografii i przeprowadzony był przez dra Tomasza Mrozka. Wykład stanowił podstawę teoretyczną do późniejszych zajęć warsztatowych z fotografowania nieba i obiektów astronomicznych. Po pierwszej części zajęć młodzież udała się na obiadokolację.
Po posiłku odbyły się kolejne dwa wykłady: „Jasności gwiazdowe” oraz „Jak orientować się na niebie”. Pierwszy wykład, przeprowadzony przez dra Sylwestra Kołomańskiego, dotyczył metod określania jasności gwiazd i innych obiektów astronomicznych. Drugi wykład, przeprowadzony przez dra Tomasza Mrozka, połączony był z zajęciami warsztatowymi w orientowaniu się na niebie. Młodzież uczyła się obsługi mapek nieba, dzięki którym w prosty sposób mogła rozpoznawać gwiazdozbiory, jasne gwiazdy oraz wschody i zachody wybranych obiektów astronomicznych.
Fot.3. Zajęcia z mapkami nieba
Fot.4. Wykład dra Tomasza Mrozka
Po wykładach rozpoczęły się zajęcia warsztatowe. Młodzież „uzbrojona” w mapki nieba mogła porównać ustawione przez siebie konfiguracje gwiazdozbiorów i gwiazd z rzeczywistym obrazem rozgwieżdżonego nieba ponad jej głowami. Te zajęcia trwały około półtorej godziny. Następną częścią warsztatów była obsługa teleskopów i ustawianie ich na wybrane obiekty. Najbardziej spektakularnym obiektem na niebie był Jowisz razem z Galileuszowymi Księżycami (Io, Europa, Ganimedes i Callisto) i od niego właśnie młodzież rozpoczęła swoją przygodę z astronomią obserwacyjną. Innymi obiektami, które młodzież poznawała i obserwowała były np. Plejady (Fot.5.), Galaktyka Andromedy, szereg gwiazd (m.in. Wega, Kapella itd.); najbardziej wytrwali uczniowie doczekali się wschodu gwiazdozbioru Oriona. Przez całą noc towarzyszyła młodzieży wstęga Drogi Mlecznej – zwykle niedostrzegalna z zanieczyszczonego światłem miasta.
Fot.5. Plejady.
Fot.6. Gorąca herbata dla zmarzniętych obserwatorów.
Następnego dnia po śniadaniu odbyły się kolejne wykłady. Pierwszy „Muzyka gwiazd” prowadzony przez dr Ewę Niemczurę. Dotyczył pulsacji gwiazd, które można opisać tak samo, jak opisujemy drgania strun w instrumentach muzycznych, które odbieramy jako dźwięki. Dzięki odpowiednim narzędziom matematycznym, fizycznym i informatycznym można było przekonać się, że wnętrza gwiazd też mogą być źródłem dźwięków.
Po porannym wykładzie młodzież miała zaplanowane przejście Ścieżką Planetarną, czyli Układem Słonecznym w skali 1:1000000000. Zanim uczestnicy ruszyli w drogę, opowiedzieli o swoich wrażeniach i zajęciach podczas Warsztatów telewizji jeleniogórskiej (reportaż z SWA wyemitowany był 30 września w telewizji regionalnej).
Fot.7. Telewizja jeleniogórska DAMI na Warsztatach
Telewizyjna relacja z VIII SWA - kliknij
Przejściu przez Układ Słoneczny towarzyszyły informacje i ciekawostki prezentowane przez uczniów podczas postojów przy kolejnych, mijanych planetach. Początek Ścieżki Planetarnej stanowiło Słońce, zatem w swojej podróży młodzież oddalała się od macierzystej gwiazdy, aż po orbitę najdalszej planety jaką jest Neptun.
Fot.8.Co słychać na Wenus? Fot.9. A co na Ziemi? Fot.10. A na Marsie?
Fot.11.Opowieści o Merkurym. Fot.12. ...i o Saturnie.
Po powrocie uczestnicy Warsztatów spożyli obiad i odpoczęli. Na wieczór zaplanowane były jeszcze dwa wykłady. Pierwszy przeprowadzili uczniowie z LO Nr XVII. Wykład dotyczył promieniowania kosmicznego oraz jego detekcji przy użyciu samodzielnie skonstruowanej komory mgłowej. Komora zbudowana była pod opieką nauczyciela fizyki i astronomii Grzegorza Żakowicza, on też przeprowadzał eksperyment z uwagi na zagrożenie związane z suchym lodem. Do zaobserwowania smugi kondensacyjnej pozostawionej przez przelatujące elektrony użyto izotopu ameryku. Eksperyment udał się doskonale. Obserwacje toru przelotu cząsteczek wymagały wiele cierpliwości toteż nie wszyscy uczestnicy mogli doczekać się efektu, niemniej ci co wytrwali mogli na własne oczy przekonać się jak działa komora. Komora mgłowa będzie używana na kolejnych edycjach SWA.
Fot.13. Wykład o komorze mgłowej
Fot.14. Przygotowania do eksperymentu
Tutaj krótki film przedstawiający tor (smugę) pozostawioną przez przelatujący elektron (lewa, górna część obrazu) - kliknij
Po wykładach, tak jak poprzedniej nocy odbyły się zajęcia obserwacyjne. Zasadniczym punktem obserwacji było zliczanie gwiazd w celu sprawdzenia ciemności nocnego nieba w Górach Izerskich. Zliczeń dokonywały dwuosobowe zespoły uczniów, a wyniki swojej pracy notowali na specjalnie przygotowanych arkuszach, tzw. raportach, które posłużyły później do zestawienia danych i porównania ich z pomiarami z poprzednich edycji Warsztatów. Wyniki pomiarów z VIII SWA: 1960 gwiazd.
Wyniki zliczania gwiazd:
SWA 1 (listopad 2007)
metoda: ramka
wynik: 820 gwiazd
SWA 4 (kwiecień 2009)
metoda: tuba
wynik: 1890 gwiazd
SWA 5 (kwiecień 2010)
metoda: tuba
wynik: 500 gwiazd
uwaga: pełnia Księżyca
SWA 6 ( 2010)
metoda: tuba
wynik: 1466 gwiazd
SWA 8 ( 2011)
metoda: tuba
wynik: 1960 gwiazd
Światowy atlas zanieczyszczenia światła
metoda: wyliczenia z pomiarów satelitarnych
wynik: 700 gwiazd
Uwaga: ilość gwiazd powyżej 30° nad horyzontem (1/2 widocznej sfery niebieskiej) i bez uwzględnienia osłaniania przez góry
Obserwacjom towarzyszyło rozpalone ognisko (Fot.26.), przy którym uczniowie oraz opiekunowie mogli ogrzać się i posilić upieczonymi kiełbaskami. Nie brakowało przy tym żartów i śpiewu.
Fot.15.Ognisko
Ostatni dzień Warsztatów rozpoczął wykład mgra Grzegorza Żakowicza - „Od piasku do lunety”. Wykład przybliżał młodzieży historię optyki, rozwój technologii wyrobu szkła, aż do skonstruowania pierwszego teleskopu i skierowania go w stronę nieba. Po wykładzie uczniowie pisali quiz, w którym odpowiadali na zagadnienia omawiane podczas Warsztatów. Na koniec młodzież uczestnicząca w VIII SWA otrzymała upominki ufundowane przez Jego Magnificencję Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr. hab Marka Bojarskiego, a zwycięzcy quizu oraz najbardziej zaangażowani w obserwacje uczniowie dodatkowo otrzymali nagrody ufundowane przez Europejskie Obserwatorium Południowe (European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere).
Po oficjalnym zakończeniu VIII SWA i zrobieniu pamiątkowego zdjęcia uczniowie musieli jeszcze tradycyjnie przejść pięć kilometrów do oczekującego autobusu. O godzinie siedemnastej młodzież dotarła do Wrocławia.
Fot.16.Noc nad Orlem
|
